Ngày 5/9/1997, là ngày tôi rời gia đình
đi nhập học ở Đại học Bắc Kinh, khoa Toán. Ngọn khói bếp dài cất lên từ
trên nóc ngôi nhà nông dân cũ nát gia đình tôi. Người mẹ chân thập thễnh
của tôi đang nấu mì sợi cho tôi, những bột mì này có được nhờ mẹ đổi
năm quả trứng gà cho hàng xóm,chân mẹ bị thương vì mấy hôm trước, để
thêm tí tiền cho tôi nhập học, mẹ đẩy một xe chất đầy rau từ thôn ra thị
trấn, trên đường bị trật chân.
Bưng bát mì, tôi đã khóc. Tôi buông đũa
quỳ xuống đất, xoa nắn chỗ chân sưng phồng lên to hơn cả cái bánh bao
của mẹ, nước mắt rơi xuống đất… Nhà tôi ở Thiên Tân, làng Đại Hữu Đới,
huyện Vũ Thanh, tôi có một người mẹ tốt nhất thế gian tên là Lý Diệm Hà.
Nhà tôi vô cùng nghèo khó.
Khi tôi ra đời, bà nội ngã bệnh ngay trên
giường sưởi, tôi 4 tuổi, ông nội lại mắc bệnh hẹp khí quản và bán thân
bất toại, những món nợ trong nhà lớn dần theo năm.
Khi 7 tuổi, tôi được đi học, học phí là
mẹ vay người khác. Tôi thường đi nhặt những mẩu bút chì bạn bè vứt đi,
dùng dây buộc nó lên một cái que rồi viết tiếp, hoặc dùng một cái dây
chun xoá sạch những cuốn vở bài tập đã viết, rồi viết lại lên đó, mẹ
thương tôi đến mức, cũng có lúc đi vay vài hào của hàng xóm để mua vở và
bút chì cho tôi.
Nhưng cũng có những khi mẹ vui vẻ, là khi
bất kể bài kiểm tra nhỏ hay kỳ thi lớn, tôi luôn đứng đầu, toán thường
được 100/100 điểm.
Dưới sự khích lệ của mẹ, tôi càng học
càng thấy ham thích. Tôi thực sự không hiểu trên đời còn có gì vui sướng
hơn được học hành. Chưa đi học lớp một tôi đã thông thạo cộng trừ nhân
chia và phân số, số phần trăm;
Khi học Tiểu học tôi đã tự học để nắm vững Toán Lý Hoá của bậc Trung học Phổ thông;
Khi lên trung học, thành phố Thiên Tân tổ
chức kỳ thi vật lý của bậc Trung học, tôi là đứa học trò nông thôn duy
nhất của cả năm huyện ngoại thành Thiên Tân được giải, một trong ba
người đỗ đầu. Tháng 6 năm đó, tôi được đặc cách vào thẳng trường Trung
học số 1 danh tiếng của Thiên Tân, tôi vui sướng chạy như bay về nhà.
Nào ngờ, khi tôi báo tin vui cho cả nhà,
mặt bố mẹ chất chứa toàn những đau khổ; bà nội vừa mất nửa năm, ông nội
đang gần kề cái chết, nhà tôi đã mắc nợ tới hơn 10 000 Nhân dân tệ rồi.
Tôi lặng lẽ quay về bàn học, nước mắt như mưa suốt một ngày. Đến tối,
tôi nghe thấy ở ngoài nhà có tiếng ồn ào. Thì ra mẹ tôi đang định dắt
con lừa con của nhà đi bán, cho tôi đi học, nhưng ba tôi không chịu.
Tiếng ồn ào làm ông nội nghe thấy, ông đang bệnh nặng, trong lúc buồn bã
ông đã lìa đời. Sau lễ an táng ông nội, nhà tôi lại mắc thêm vài nghìn
tệ tiền nợ nữa.
Tôi không còn dám nhắc đến việc đi học
nữa, tôi cất “Giấy báo nhập học” thật kỹ vào vỏ gối, hàng ngày tôi ra
đồng làm việc cùng mẹ. Sau hai hôm, tôi và ba tôi cùng lúc phát hiện ra:
con lừa con biến mất rồi. Ba tôi sắt mặt lại, hỏi mẹ tôi: “Bà bán con
lừa con rồi à? Bà bị thần kinh à? Sau này lấy gì kéo, lương thực hoa màu
bà đẩy xe tay nhé, bà tự cõng nhé? Bà bán lừa một hai trăm bạc liệu cho
nó học được một học kỳ hay là hai học kỳ?” Hôm đó mẹ tôi khóc, mẹ tôi
dùng một giọng rất dữ dội rất hung dữ để gào lại ba tôi: “Con cái mình
đòi đi học thì có gì sai? Nó thi lên được trường số 1 của thành phố nó
là đứa duy nhất của cả huyện này đấy, tôi không thể để cho tiền đồ của
nó bị lỡ dở được. Tôi sẽ dùng tay đẩy, dùng lưng vác, để cho nó đi học…”
Cầm sáu trăm tệ mẹ vừa bán lừa, tôi thật
sự chỉ muốn quỳ xuống dập đầu trước mẹ. Tôi đã thích được học quá rồi,
mà còn học tiếp, thì mẹ sẽ khổ sở bao nhiêu, vất vả bươn chải thêm bao
nhiêu?
Mùa thu năm đó tôi quay về nhà lấy áo
lạnh, thấy mặt ba tôi vàng như sáp, gầy da bọc xương đang nằm trên
giường sưởi. Mẹ bình thản bảo: “Khong có gì đâu, bị cảm, sắp khỏi rồi”.
Ai ngờ, hôm sau tôi xem vỏ lọ thuốc của
ba, thì thấy đó là thuốc ngăn ngừa tế bào ung thư phát triển. Tôi kéo mẹ
ra ngoài nhà, khóc hỏi mẹ mọi chuyện là thế nào, mẹ bảo, từ sau khi tôi
đi học, ba bắt đầu đi ngoài ra máu, ngày càng nặng lên.
Mẹ vay sáu nghìn tệ đưa ba lên Thiên Tân,
Bắc Kinh đi khắp nơi, cuối cùng xác định là u ruột bowel polyps, bác sĩ
yêu cầu ba phải mổ gấp. Mẹ chuẩn bị đi vay tiền tiếp, nhưng ba kiên
quyết không cho. Ông nói, bạn bè họ hàng đã vay khắp lượt rồi, chỉ vay
mà không trả thì còn ai muốn cho mình vay nữa!
Hàng xóm kể với tôi: Mẹ dùng một phương
pháp nguyên thuỷ và bi tráng nhất để gặt lúa mạch. Mẹ không đủ sức gánh
lúa mạch ra sân kho để tuốt hạt, mẹ cũng không có tiền thuê người giúp,
mẹ bèn gặt dần, lúa mạch chín chỗ nào gặt chỗ đó, sau đó dùng xe cải
tiến chở về nhà, tối đến mẹ trải một tấm vải nhựa ra sân, dùng hai tay
nắm từng nắm lúa mạch đập lên một hòn đá to…
Lúa mạch trồng trên ba mẫu đất của nhà,
một mình mẹ làm, mệt đến mức không đứng dậy nổi nữa thì mẹ ngồi xổm
xuống cắt, đầu gối quỳ còn chảy máu, đi đường cứ cà nhắc…Không đợi hàng
xóm kể hết, tôi chạy như bay về nhà, khóc to gọi mẹ:
“Mẹ, mẹ, con không thể đi học nữa đâu…”.
Kết quả, mẹ vẫn tống tôi lên trường. Tiền sinh hoạt phí mỗi tháng của
tôi chỉ 60 đến 80 tệ (tương đương 120-160.000 VND=70 USD), thật thảm hại
nếu so với những người bạn học khác mỗi tháng có 200-240 tệ. Nhưng chỉ
mình tôi biết, món tiền nhỏ này mẹ tôi cũng phải tằn tiện lắm, từ ngày
đầu tháng đã dành từng hào từng hào, bán từng quả trứng gà, rau xanh lấy
từng đồng từng đồng, có lúc dành dụm không đủ đã phải giật tạm vài đôi
chục. Mà cha tôi, em trai tôi, dường như chẳng bao giờ có thức ăn, nếu
nhà ăn rau cũng chẳng dám xào mỡ, chỉ chan tí nước dưa muối ăn qua bữa.
Mẹ không muốn tôi đói, mỗi tháng mẹ chăm
chỉ đi bộ hơn mười cây số mua mì tôm với giá bán buôn. Rồi mỗi cuối
tháng, mẹ vất vả cõng một túi nặng lên Thiên Tân thăm tôi. Trong túi ấy
ngoài những gói mì tôm ra, còn có nhiều xếp giấy loại mẹ phải đi bộ ra
một xưởng in ngoài thị trấn cách nhà 6km để xin cho tôi (đó là giấy để
tôi làm nháp toán), cả một chai tương cay rất to, cải bẹ muối thái sợi,
và cả một cái tông đơ để cắt tóc. (Cắt tóc nam rẻ nhất Thiên Tân cũng
phải 5 tệ, mẹ muốn tôi dành tiền cắt tóc để mua thêm lấy vài cái bánh
bao mà ăn). Tôi là học sinh cấp 3 duy nhất của Thiên Tân đến cả rau ở
bếp ăn nhà trường cũng không mua nổi, chỉ có thể mua vài cái bánh bao,
mang về ký túc ăn cùng mì sợi khô hoặc chấm với tương ớt, kẹp dưa muối
để ăn qua bữa. Tôi cũng là học sinh duy nhất không có giấy kiểm tra, chỉ
có thể tận dụng giấy một mặt của xưởng in để viết bài.
Tôi là đứa học sinh duy nhất chưa bao giờ
dùng xà phòng, khi giặt quần áo tôi thường đi nhà bếp xin ít bột kiềm
nấu ăn (alkali – chất kiềm, dùng để hấp bánh bao, làm bánh nướng, làm
nước sôđa) là xong.
Nhưng tôi chưa bao giờ tự ti, tôi cảm
thấy mẹ tôi khổ cực cả đời, như người anh hùng chống lại đói khổ, làm
con của người mẹ như thế tôi rất tự hào. Hồi mới lên Thiên Tân, tiết học
tiếng Anh đầu tiên khiến tôi ù cạc. Khi mẹ lên, tôi kể cho mẹ nghe tôi
sợ tiếng Anh thế nào, ai ngờ mẹ chỉ cười bảo: “Mẹ chỉ biết con là đứa
trẻ con khổ cực nhất, mẹ không thích con kêu khó, vì chịu khổ được thì
chả còn gì khó nữa.”
Tôi hơi bị nói lắp, có người bảo, học
tiếng Anh đầu tiên cần làm chủ được cái lưỡi của mình, bởi vậy tôi
thường kiếm một hòn sỏi ngậm vào miệng mình, rồi gắng đọc tiếng Anh. Hòn
sỏi cọ xát vào lưỡi tôi, có lúc máu chảy ra bên mép, nhưng tôi cố gắng
để kiên trì.
Nửa năm trôi qua, hòn sỏi nhỏ đã bị mài
tròn đi, lưỡi tôi cũng đã nhẵn, tiếng Anh đã thành người giỏi thứ 3 của
lớp. Tôi vô cùng cảm ơn mẹ, lời mẹ khích lệ tôi vượt qua khó khăn lớn
trong học tập.
Năm 1996, lần đầu tiên tôi được tham gia
cuộc thi Olympic tri thức toàn quốc khu vực Thiên Tân, đoạt giải Nhất
môn Vật lý và giải Nhì môn Toán học, tôi được đại diện Thiên Tân đi Hàng
Châu tham gia Cuộc thi Olympic toàn Trung quốc môn Vật lý.
“Đoạt lấy chiếc Cup giải Nhất toàn Trung
quốc tặng mẹ, rồi lên đường dự Olympic Vật lý Thế giới!” Tôi không ngăn
được nỗi khao khát trong lòng, tôi viết thư báo cho mẹ tin vui và mơ ước
của tôi. Kết quả, tôi chỉ được giải Nhì, tôi nằm vật ra giường, không
ăn không uống. Dù tôi là người đạt thành tích cao nhất trong đoàn Thiên
Tân đi thi, nhưng nếu tính cả những khốn khổ của mẹ tôi vào, thì thành
tích này không xứng đáng! Tôi về trường, các thầy ngồi phân tích nguyên
nhân thất bại cho tôi thấy: Tôi những muốn phát triển toàn diện cả Toán
Lý Hoá, những mục tiêu của tôi quá nhiều nên sức lực tinh thần tôi phải
phân tán rộng.
Nếu giờ tôi chỉ chọn một mục tiêu trước
mắt là kỳ thi Toán, nhất định tôi thắng. Tháng 1 năm 1997, tôi cuối cùng
đã giành chiến thắng tại kỳ thi Olympic Toán toàn Trung Quốc với điểm
số tuyệt đối, lọt vào đội tuyển Quốc gia, cả mười kỳ thi kiểm tra ở đội
tuyển tôi đều là người đứng đầu. Với thành tích đó, tôi được sang
Argentina tham gia kỳ thi Olympic Toán quốc tế. Nộp xong phí báo danh,
tôi gói những sách vở cần chuẩn bị và tương đậu cay của mẹ lại, chuẩn bị
lên đường. Giáo viên chủ nhiệm và thầy giáo dạy Toán thấy tôi vẫn mặc
bộ quần áo thải của người khác cho, những thứ áo quần màu sắc chả đâu
vào đâu, kích cỡ khác nhau, bèn mở tủ áo của tôi ra, chỉ vào những áo
trấn thủ vá, những áo bông tay đã phải nối hai lần, vạt đã phải chắp ba
phân, hỏi tôi:
“Kim Bằng, đây là tất cả quần áo của em ư?”
Tôi chả biết nói sao, vội đáp: “Thầy ơi,
em không sợ người khác chê cười! Mẹ em thường bảo, Phúc Hữu Thi Thư Khí
Tự Hoa – trong lòng có sách vở tất mặt mũi sáng sủa, em mặc những thứ đồ
này đi Mỹ gặp tổng thống Clintơn em cũng chẳng thấy ngượng.”
Ngày 27/7, Olympic Toán học Thế giới lần
thứ 38 chính thức khai mạc. Chúng tôi thi liên tục suốt 5 tiếng rưỡi, từ
8 giờ 30 phút sáng tới 2h chiều. Ngày hôm sau công bố kết quả, đầu tiên
công bố Huy chương Đồng, tôi không muốn nghe thấy tên mình; Sau đó công
bố Huy chương Bạc, cuối cùng, công bố Huy chương Vàng,
người đầu tiên, người thứ hai, người thứ
ba là tôi. Tôi khóc lên vì sung sướng, trong lòng tự nói: “Mẹ ơi, con mẹ
thành công rồi!”
Tin tôi và một người bạn nữa đoạt Huy
chương Vàng kỳ thi Olympic Toán học ngay chiều hôm đó đã được Đài phát
thanh Nhân dân Trung ương TQ và Đài truyền hình Trung ương TQ đưa.
Ngày 1/8, chúng tôi vinh quang trở về, lễ
đón long trọng được Hiệp hội khoa học Trung Quốc và Hội Toán học TQ tổ
chức. Khi đó, tôi muốn về nhà, tôi muốn sớm gặp mẹ, tôi muốn chính tay
tôi đeo tấm huy chương vàng chói lọi lên cổ mẹ…
Hơn mười giờ đêm tối hôm đó, tôi cuối
cùng đã đội trời đêm về đến nhà. Người mở cửa là ba tôi, nhưng người một
tay ôm chặt lấy tôi vào ngực trước lại chính là mẹ tôi.
Dưới trời sao vằng vặc, mẹ tôi ôm tôi rất chặt…
Tôi lấy tấm huy chương vàng đeo lên cổ
mẹ, khóc một cách nhẹ nhõm và sung sướng. Ngày 12/8, trường Trung học số
Một của Thiên Tân chật ních người, mẹ được ngồi lên bàn Chủ tịch danh
dự cùng với các quan chức Cục giáo dục Thiên Tân và các giáo sư toán học
hàng đầu.
Hôm đó, tôi đã phát biểu thế này: “Tôi
muốn dùng cả sự sống của tôi để cảm tạ một người, là người mẹ đã sinh và
nuôi nấng tôi. Mẹ tôi là một người phụ nữ nông dân bình thường, nhưng
những đạo lý mẹ dạy tôi nên người đã khích lệ tôi cả đời. Năm tôi học
lớp 10, tôi muốn mua cuốn sách “Đại từ điển Anh-Trung” để học tiếng Anh,
mẹ tôi không có tiền, nhưng mẹ vẫn nghĩ cách giúp tôi.
Sau bữa cơm sáng, mẹ tôi mượn một chiếc
xe cải tiến, chất một xe rau cải trắng, hai mẹ con tôi đẩy ra chợ huyện
cách hơn bốn mươi km bán rau. Đến được chợ đã gần trưa, buổi sáng đó tôi
và mẹ chỉ ăn hai bát cháo ngô nấu với khoai lang đỏ, lúc đó bụng đói
cồn cào, chỉ mong có ai tới mua cho cả xe rau ngay. Nhưng mẹ vẫn nhẫn
nại mặc cả từng bó, cuối cùng bán với giá 1 hào một cân. Hai trăm cân
rau đáng lẽ 21 tệ, nhưng người mua chỉ trả 20 tệ. Có tiền rồi tôi muốn
ăn cơm, nhưng mẹ bảo nên đi mua sách trước, đó là việc chính của ngày
hôm nay. Chúng tôi đến hiệu sách hỏi, giá sách là 8 tệ 2 hào 5 xu, mua
sách rồi còn lại 1 tệ 7 hào 5 xu. Nhưng mẹ chỉ cho tôi 7 hào rưỡi đi mua
hai cái bánh bột nướng, một tệ kia còn phải cất đi để dành cho tôi làm
học phí. Tuy ăn hết hai cái bánh nướng, nhưng đi bộ tiếp 40km về nhà,
tôi vẫn đói tới mức hoa mắt chóng mặt, lúc này tôi mới nhớ ra tôi đã
quên không phần cho mẹ ăn một miếng bánh nướng nào, mẹ tôi chịu đói cả
ngày, vì tôi mà kéo xe suốt 80km đường xa. Tôi hối hận tới mức chỉ muốn
tát cho mình một cái, nhưng mẹ tôi chỉ bảo: “Mẹ ít văn hoá, nhưng mẹ nhớ
khi nhỏ được thầy giáo dạy là, Golgi có nói một câu: Nghèo đói là
trường đại học tốt nhất. Nếu con có thể tốt nghiệp trường đại học này,
thì những trường đại học như Thiên Tân, Bắc Kinh con chắc chắn đều đỗ.”
Khi mẹ nói thế mẹ không nhìn tôi, mẹ nhìn
ra con đường đất xa xôi, cứ như thể con đường đất đó có thể thông tới
tận Thiên Tân, đi thẳng tới Bắc Kinh. Tôi nghe mẹ bảo thế, tôi không
thấy đói nữa, chân tôi không mỏi nữa…Nếu nghèo đói là trường đại học tốt
nhất, thì tôi muốn nói rằng, người mẹ nông dân của tôi chính là người
thầy giáo giỏi nhất của đời tôi.”
Dưới khán đài, không biết có bao nhiêu
đôi mắt đã ướt đẫm, tôi quay về phía người mẹ tóc hoa râm của tôi, cúi
người xuống kính cẩn…
---Sưu tầm---
0 comments:
Post a Comment